woensdag 11 december 2013

Konsekwinte bynwurden

Wurden lykas omdat, trochdat, neidat, ensfh. binne bynwurden (Holl. Voegwoorden). Se hawwe in febiningsfunksje yn gearstalde sinnen. Se einigje op dat, mar dat wurdt faak ferkoarte ta 't (apostrof + t). Om fan in wurd in bynwurd te meitsjen, moat der dat of (meastal) 't oan fêstplakt wurde. Foarbyld: hat er ferteld, wannear't er komt? Of: witsto, hoe't dat moat?. It Hollânsk hat dy apostrof +  t net, wylst it Frysk dêr hiel konsekwint yn is. Dat hat net altyd sa west. By it lêzen yn Rimen en Teltsjes falt it op dat dy 't faak ûntbrekt. De Halbertsma's wienen yn de njoggentjinde ieu sa konsekwint net as de Friezen fan hjoed-de-dei.

2 opmerkingen:

  1. Dy apostrof 't is somtiden in lêstgenien. Omdat - om't, trochdat - troch't (der is ek noch troch 't). Mar by wannear't en hoe't is de 't dochs gjin 'dat' mar 'oft'?

    Hat er ferteld, wannear oft er komt
    Wisto, hoe oft dat moat?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Yn de de sinnen 'Hat er ferteld, wannear oft er komt?' en 'Witsto, hoe oft dat moat?' kin 'oft' ferfongen wurde troch apostrof+t (wannear't en hoe't binne ûnderskikkende bynwurden). Yn de sinnen "Witst hoe let oft it is?" en "wy sille sjen hoefolle minsken oft der komme." kinne wy net sûnder 'oft'. As de ynhâld fan de bysin freegjend of ûnwis is, wurdt 'oft' foar kar nommen. 'Oft' is op himsels al in bynwurd, ûntstien út 'ofdat'.

    C. fan Trimbeets.

    BeantwoordenVerwijderen