Taalwebloch mei nijsgjirrige taalnijtsjes en taalgrúskes. Redaksje: Ed Knotter, Hindrik Sijens en Richt Sterk.
dinsdag 8 mei 2012
Trijetalich ûnderwiis
Der
binne sa'n fyftich trijetalige basisskoallen yn Fryslân. Op dy skoallen
wurde de lessen om bar jûn yn it Frysk, Nederlânsk en Ingelsk. De bern
leare dêr in soad fan. Dit jier binne middelbere skoallen yn Burgum,
Wommels en Koudum ek begûn mei trijetalich ûnderwiis. Wat fine jo
dêrfan?
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
As jo bern fan jongs ôf oan yn mear talen oansprekke, kin dat grutte foardielen hawwe. Mar, dat oansprekken moat dan wol yn gelikense mate yn de ferskillende talen barre. Eltse taal moat likefolle oandacht krije en dan sille jo sjen dat de bern letter hiel goed de talen prate kinne sûnder aksint. Hâld wol each foar minder betûfte bern, want dy kinne der krekt troch efteropreitsje.
BeantwoordenVerwijderenIngelsk as tredde tael foar it ûnderwiis is goed, as it mar jown wurdt troch in "native speaker" as in "near native speaker". De lêste kin in persoan wêze dy't ingelsk studearre hat. Wurdt it dien troch in man as frou dy't dat net is, dan leart de learling hjir hollânsk ingels, yn Frankryk wurdt it sadwaende frânsk ingels en yn Dútslân leare de bern dútsk ingelsk. Foar ôfstudearre studinten ingelsk, as dosinten út Ingelân wei is in greate taek weilein.
BeantwoordenVerwijderenN.M. Postema
Ik vind dat Friesland haar jeugd een vals beeld voorhoudt. Fries is geen wereldtaal zoals Engels. Het is wel mooi om het in ere te houden, maar of de jeugd er veel aan heeft met het oog op werk en persoonlijke ontwikkeling? Ik denk dat er belangrijkere basisvakken zijn. En voor wie niet friestalig is opgegroeid is dit helemaal geen doen. De mogelijkheid tot het volgen van Engelstalige vakken valt dan meteen ook weg, in Burgum tenminste. Alleen de echte slimmerikken van Friesland krijgen de mogelijkheid tot tweetalig onderwijs én een erkend engelstalig diploma op het VWO in Drachten. Daarentegen is het drietalig onderwijs 'just for fun' de eerste drie jaar, maar de examens zijn in het Nederlands. Daarom vind ik het verspilling van tijd, geld en energie. Friesland kan zichzelf wel op betere manieren profileren dan via beïnvloedbare kinderen.
BeantwoordenVerwijderenBevordert of voorkomt meertaligheid bijv. dislexie?
BeantwoordenVerwijderenZelf ben ik drietalig opgevoed (Stellingwarfs, Frysk en Nederlands). In mijn geval zit het gevoel en de interesse voor taal al van huis uit in mijn genen. Door in Frieslands Stellingwerf te zijn geboren en te wonen ben ik ook nog eens met mijn neus in de boter grootgebracht. Nergens ter wereld wordt zoveel over taal gediscussieërd als hier.
Hoewel veel taalkeuzes zijn gebaseerd op emotie blijf ik nog even volhouden dat taal in eerste instantie slechts een hulpmiddel is in het dagelijks bestaan. Daarbij is het niet zozeer van wezenlijk belang in welke taal wordt gecommuniceerd en hoeveel spelfouten al dan niet in een epistel voorkomen. Een eerste vereiste is: als de boodschap maar duidelijk overkomt. De eerste conclusie is dan ook, dat het in principe geen verschil maakt of je één- of meertalig en in welke taal je bent opgevoed. Maar taalgebruik heeft zoveel meer aspecten.
Een mogelijk volgende vraag m.b.t. een aspect zou kunnen zijn: bevordert of voorkomt meertaligheid bijv. dislexie? Met andere woorden: als je in het Stellingwerfs (fonologisch) dislectisch bent, ben je dat dan (automatisch) ook in het Fries of het Nederlands? Of, in het voorbeeld van Taalbaas, bestaat een verschil in dislexie mogelijk ook tussen Fries, Nederlands of Engels? Zowel deze talen alsook Duits, Frans en andere talen kun je bij deze vraag betrekken vanwege ieders verschillend woordbeeld en fonologie. Bij een positief antwoord van onafhankelijk onderzoek zou de Fryske beweging daar groot voordeel mee kunnen behalen!
Uitgaande van zuivere dislexie, dus geen kwalitatieve leerachterstand, o.i.d., schijnen puur neurobiologische factoren debet te zijn, waarom kinderen tot ongeveer zeven jaar nauwelijks het verschil ervaren tussen twee verschillende talen. Tussen zeven en dertien jaar is de beste leeftijd om een tweede taal (aan) te leren en na de pubertijd schijnt het leren van een tweede taal vooral gepaard te gaan door het spreken met accent (August en Hakuta, 1997). Het kunnen gebruikmaken van meer talen bevordert natuurlijk wel altijd de sociale mogelijkheden.
Ongeveer 32% van de basisschoolkinderen in Nederland gebruikt thuis een andere taal dan op school (Meboer 2008). Indien een kind reeds in zijn eerste taal dislectische problemen ondervindt, zullen die problemen in een tweede of derde taal eerder toenemen dan verminderen maar dit hangt wel in iets meer of mindere mate af van de gekozen tweede en derde taal (Firman, 2000).
Onderzoek van o.a. het aspect van dislexie bij meertaligheid - maar ook m.b.t. andere aspecten - zou dus een sterk argument kunnen opleveren om het Frysk, resp. het Stellingwerfs, sterker te promoten. Maar zo'n onderzoek kan natuurlijk ook een meer anti-taalhouding ondersteunen.
Vraag: is over dit dislexie-aspect iets bekend bij Taalbaas..?
Piet Bult, Nijeberkoop
Wolle jimme witte wat de studinten fan de trije talige pabû der fan fine? Sjoch ris op: http://pabo3ts.blogspot.nl/
BeantwoordenVerwijderen