Taalbaas Stavering

De stavering fan it twalûd ea

As net-Frysktaligen op in Afûk-kursus yn ’e kunde komme mei it Fryske wurdbyld, sjogge se dêr ynearsten wat nuver tsjinoan. Giet it om wurden dy’t nij foar harren binne, dan is dat hiel logysk. Mar der binne wurden dy’t yn it Hollânsk en yn it Frysk op deselde wize útsprutsen, mar ferskillend skreaun wurde. Wêrom wurdt in wurd as sfearfol net ‘gewoan’ as sfeerfol skreaun? Dat is goed út te lizzen en dat dogge de lesjouwers op dy kursussen dan ek. It giet yn sokke wurden om in twalûd (tweeklank) en dat wurdt yn it Hollânsk net oanjûn. (De ee yn zeep wurdt oars útsprutsen as yn zeer.)
Yn it Frysk kinne wy it ûnderskied tusken ea en ee lykwols net misse, want wy sille wurden as (ik) sea (Holl. ik kookte) en (de) see (Holl. de zee) dochs útinoar hâlde kinne moatte.

De net-Frysktalige fernuveret him ek oer de y yn fyts. Wêrom net ‘gewoan’ fiets? Dat hat ek wer mei in twalûd te krijen: de letterkombinaasje ie kinne wy yn fyts net brûke, want dy jout in oare klank oan, in twalûd dat yn it Hollânsk allinnich foar de r foarkomt (vier, dier, klier ensfh.).
Yn it Frysk is it ûnderskied tusken y en ie needsaaklik, want ik ryd (notiid) is hiel wat oars as ik ried (doetiid).

Trochdat ie yn it Hollânsk allinnich foar de r as twalûd útsprutsen wurdt, wylst dat yn it Frysk ek foar oare bylûden (medeklinkers) kin, binne der wurden dy’t yn de twa rykstalen op deselde wize skreaun, mar ferskillend útsprutsen wurde. Nim bygelyks de namme fan it folk sels: Friezen neame harsels gjin Frizen.