Taalbaas: spoeddebatten

Spoeddebatten

'Spoeddebat oer Suderseespoar', koe men okkerjiers lêze op it webstee fan Omrop Fryslân (19-11-2007). Wringt it dan by jo ek wat? Net omdat it Suderseespoar der net komt, mar om't der wat is mei spoeddebat. Spoed is Nederlânsk en der soe eins in Frysk wurd brûkt wurde moatte. Mar is dat der wol?

By spoeddebat giet it om in debat yn de Provinsjale Steaten of Twadde Keamer dat mei hasten hâlden wurde moat en dêr't in bestjoerder yn útlis jaan moat oer it belied. Yn it Frysk kin maklik in wurd makke wurde dat past by dy betsjutting. De swierrichheid is dat it Nederlânsk al in wurd foar sa'n debat hat. En foardat in Fryskprater sels wat betinke kin, wurdt him al in Nederlânsk alternatyf oanrikt. Dat is maklik, effisjint en elk begrypt wat der bedoeld wurdt.


haastige spoed

Mar wat as bygelyks taalbewuste sjoernalisten wol in Frysk wurd brûke wolle foar spoeddebat? Dan soe der in saneamde lienoersetting makke wurde kinne. De parten dêr't in 'frjemd' wurd út opboud is, wurde dan oerset yn it Frysk. Spoeddebat bestiet út spoed en debat. No jout debat net folle swierrichheden: dat bestiet al lang yn it Frysk en is ûntliend oan it Frânsk. Spoed betsjut hjir 'snelle voortgang, snelheid van handelen'. It giet der by spoeddebat dus om dat der haast makke wurdt mei it hâlden fan it debat. It leit foar de hân dat hjir dan haastdebat brûkt wurdt. Omrop Fryslân brûkt dat sels: Trije politike partijen yn Provinsjale Steaten wolle in haastdebat oer de ferkeap fan de Fryske oandielen yn Nuon (30-1-2009). En no komt de klû: haastdebat bestiet ek yn it Nederlânsk. Yn de ynternetedysje fan De Volkskrant fan 20-10-2007 stiet 'In het door GroenLinks aangevraagde haastdebat werkte de Haagse clichémachine op volle toeren'. Konklúzje: Haastige spoed is zelden goed.